Ρυθμίσεις ηλεκτρικής κιθάρας ή μπάσου
Οι δυνατότητες ρύθμισης που διαθέτει ένα ηλεκτρικό όργανο μας εξασφαλίζουν ένα ορθό ηχητικά αποτέλεσμα αλλά κι ένα άνετο – smooth- παίξιμο. Όμως κάποιος πρέπει να κάνει την ρύθμιση. Αυτό συνήθως απαιτεί και χρήματα και στις ημέρες μας δεν περισσεύουν..
Οι εργασίες που περιγράφουμε παρακάτω απαιτούν ακρίβεια, προσοχή και μια σχετική εμπειρία. Αλλά πάνω από όλα σοβαρότητα. Πάντα υπάρχει η περίπτωση να κάνουμε έως και σοβαρή ζημιά στο όργανο, αν δεν είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και σχολαστικοί. Χρησιμοποιούμε πάντα τα κατάλληλα και σε καλή κατάσταση εργαλεία, αποφεύγουμε τα μεγάλα κι απότομα φορτία-δυνάμεις και βασικά αποκτούμε υπομονή. Διαφορετικά, αφήστε κάποιους με εμπειρία -όπως εμείς- να αναλάβουν την ευθύνη.
Οι εργασίες είναι:
Ρύθμιση της καμπυλότητας του μπράτσου
Ρύθμιση του ύψους των χορδών
Ρύθμιση του ύψους των μαγνητών
Ρύθμιση του τονισμού
Α. Ρύθμιση της καμπυλότητας
To μπράτσο της κιθάρας ή του μπάσου είναι κατασκευασμένο από μακριά και στενά ξύλα τα οποία επηρεάζονται σημαντικά από τις συνθήκες του περιβάλλοντος –υγρασία & θερμοκρασία- και λόγω της διαφορετικής τάσης που δέχεται ανάλογα με το πάχος των χορδών που επιλέγουμε –ιδίως στο μπάσο, δημιουργείται η ανάγκη ρύθμισης της καμπυλότητας του. Να σημειώσουμε ότι πρέπει να ελέγχεται συχνά, κύρια μετά από αλλαγή χορδών κι αυξομείωση του πάχους τους.
Η ρύθμιση
αυτή πραγματοποιείται με την βοήθεια μιας βέργας (truss rod) η οποία είναι τοποθετημένη μέσα στο μπράτσο, συνήθως ξεκινά από το σκάφος και καταλήγει στο κεφάλι σε μια βίδα τύπου Άλεν -ή και αντίστροφα, το βίδωμα ή το ξεβίδωμα της οποίας μεταβάλει την καμπυλότητα του μπράτσου. Η βέργα μπορεί να είναι κατασκευασμένη από ατσάλι, αλουμίνιο ή και carbon fiber. Την βίδα του truss rod θα την συναντήσουμε στο κεφάλι του μπράτσου κάτω από ένα καπάκι ή σαν οπή ή στο σκάφος κάτω από το pickguard.
Τρόπος ρύθμισης
Εντοπίζουμε την βίδα ρύθμισης του truss rod.
Κουρδίζουμε προσεκτικά το όργανο με ένα αξιόπιστο κουρδιστήρι.
Ελέγχουμε την καμπυλότητα του μπράτσου, κοιτώντας με το ένα μάτι, από το σώμα του οργάνου προς τα κλειδιά, ακριβώς πάνω στην ακμή της ταστιέρας.
Παρατηρούμε την κλίση που έχει δημιουργηθεί, δηλαδή αν είναι κοίλο ή κυρτό το μπράτσο.
Κρατάμε πατημένα το πρώτο και το τελευταίο τάστο στην Μι μπάσα χορδή και ελέγχουμε την απόσταση μετα
ξύ τάστου και χορδής στο ύψος του 8ου τάστου. Η απόσταση αυτή πρέπει να είναι από 0,25 για rock ύφος έως 0,33 χιλιοστά για jazz παίξιμο ή 0.010 έως 0,013 της ίντζας αντίστοιχα–κατάλληλο εργαλείο το φίλερ. Για ένα μπάσο η σωστή απόσταση είναι 0,5χιλιοστά ή 0,2 της ίντζας.
Αν το αποτέλεσμα που προκύψει είναι μεγαλύτερο –κακή αίσθηση, μεγάλη απόσταση χορδών-ταστιέρας- τότε θα σφίξουμε το truss rod, δηλαδή θα στρέψουμε την βίδα δεξιά. Προσοχή, απαλές και βηματικές κινήσεις.
Αν είναι μικρότερο –τριξίματα, ταστάρισμα- τότε θα 
ξεσφίξουμε το truss rod, δηλαδή θα στρέψουμε την βίδα αριστερά.
Επανελέγχουμε το κούρδισμα μας. Η ρύθμιση γίνεται πάντα με την κιθάρα κουρδισμένη.
Τοποθετούμε το κατάλληλο κλειδί -συνήθως allen- στην βίδα του truss rod –προσοχή σε αυτό γιατί είναι εύκολο να χαλάσει η κεφαλή της βίδας, η οποία δεν είναι πάντα υψηλής ποιότητας- και αργά και σταθερά στρέφουμε την βίδα στην επιθυμητή φορά. Μια περιστροφή ενός τεταρτημορίου του κύκλου ίσως να είναι κι αρκετή.
Tips!
Aν η βίδα περιστρέφεται με δυσκολία κι απαιτεί πολλή δύναμη, σταματάμε. Δεν συνεχίζουμε, ακόμη κι αν δεν πετύχαμε ρύθμιση, διότι είναι πολύ εύκολο να σπάσει η βέργα, να κοπεί η κεφαλή της ή ακόμη να παρουσιαστεί ένα ρήγμα στο μπράτσο.
Καλό είναι επίσης πριν σφίξουμε το truss rod για πρώτη φορά, να το χαλαρώσουμε πρώτα λίγο.
Αφού ολοκληρωθεί η πρώτη ρύθμιση του truss rod θα πρέπει να περάσουν μερικές ημέρες και μετά να επαναλάβουμε.
Β. Ρύθμιση ύψους χορδών
Η ρύθμιση αυτή μεταβάλλει την απόσταση χορδών και τάστων, Η αλλαγή της απόστασης αυτής, επηρεάζει σημαντικά την αίσθηση και την ευκολία του παιξίματος.
Ανάλογα με το στυλ μας, η απόσταση αυτή μπορεί να ποικίλει:
Όταν το ζητούμενο είναι η ευκολία, η απαλότητα και η ακρίβεια για ένα γρήγορο παίξιμο, τότε οι χορδές πρέπει να ρυθμιστούν χαμηλά, τόσο ώστε να μην εμφανίζεται πουθενά ταστάρισμα.
Όταν θέλουμε μεγαλύτερες δυναμικές και πιο έντονο και καθαρό ήχο για ένα έντονο παίξιμο, τότε οι χορδές πρέπει να ρυθμιστούν πιο ψηλά σε σχέση με την ταστιέρα.
Τρόπος ρύθμισης
Κουρδίζουμε το όργανο με ένα αξιόπιστο κουρδιστήρι.
Με την βοήθεια ενός κατάλληλου κλειδιού Allen, ρυθμίζουμε τα βαρελάκια της γέφυρας για κάθε χορδή ξεχωριστά –γέφυρες τύπου Fender- ή ρυθμίζουμε το ύψος του καβαλάρη, από τις βίδες δεξιά και αριστερά από αυτόν –γέφυρες τύπου Gibson. Υπάρχουν πολλά είδη από γέφυρες και κρίνεται ανούσιο να περιγραφούν όλες! Καλό είναι αν δεν είστε σίγουροι να ανατρέξετε στο manual.
Επαναλαμβάνουμε την διαδικασία κουρδίζοντας και ελέγχοντας όλα τα τάστα για ταστάρισμα, μέχρι να αποκτήσουμε την επιθυμητή αίσθηση.
Γ. Ρύθμιση του ύψους των μαγνητών
Η ρύθμιση αυτή μεταβάλλει την απόσταση μεταξύ του μαγνήτη και των χορδών. Η αλλαγή της απόστασης επηρεάζει σημαντικά την χροιά και την ένταση του ήχου του οργάνου.
Τρόπος ρύθμισης
Το ύψος θα ρυθμιστεί για κάθε μαγνήτη ξεχωριστά, στρέφοντας κατάλληλα τις βίδες που βρίσκονται πλάι του.
Όσο στρέφουμε δεξιόστροφα το ύψος μειώνεται, ενώ αριστερόστροφα αυξάνει. Κάτω από τις βίδες βρίσκονται ελατήρια ή κάποιο έιδος ελαστικού σπόγγου ή συνθετικού υλικού, το οποίο έχει την τάση να ωθεί τον μαγνήτη επάνω.
Tips
Ένας μαγνήτης μπορεί να ρυθμιστεί και υπό κλίση, αν για παράδειγμα θέλουμε να πετύχουμε μεγαλύτερη ένταση για τις λεπτές χορδές, από τις μπάσες.
Σε κάποια όργανα οι μαγνήτες έχουν την δυνατότητα ανεξάρτητης ρύθμισης των πόλων σε ύψος, επιτρέποντας μια πιο πλήρη ισορροπία της έντασης μεταξύ των χορδών.
Δ. Ρύθμιση τονισμού – Intonation
Η ρύθμιση αυτή αλλάζει το μήκος της χορδής, μετακινώντας εμπρός ή πίσω τα βαρελάκια της γέφυρας. Με την ρύθμιση αυτή επιτυγχάνουμε σωστό κούρδισμα του οργάνου, σε όλο το μήκος της ταστιέρας του. Ένα όργανο με κακό τονισμό μπορεί να είναι ορθά κουρδισμένο στο πέμπτο τάστο και η ίδια νότα στο έβδομο τάστο να είναι μισό και ένα ολόκληρο τόνο εκτός.
Τρόπος ρύθμισης
Η ρύθμιση αυτή πρέπει να γίνει αφού ολοκληρώσουμε την ρύθμιση της καμπυλότητας του μπράτσου και του ύψους χορδών, με καινούριες χορδές και την βοήθεια ενός αξιόπιστου κουρδιστηριού.
Κουρδίζουμε το όργανο με ένα αξιόπιστο κουρδιστήρι.
Ξεκινώντας με την μπάσα Μι χορδή παίζουμε μια ανοικτή κι ελέγχουμε ότι είναι σωστά κουρδισμένη. Έπειτα πατώντας στο δωδέκατο τάστο της ίδιας χορδής, ελέγχουμε με το κουρδιστήρι αν η νότα που παράγεται είναι αντίστοιχα κουρδισμένη.
Αν είναι υπό του τονισμού, θα πρέπει να μειώσουμε το μήκος της χορδής, με την ανάλογη βίδα πίσω από την γέφυρα, μετακινώντας το βαγονάκι της χορδής μπροστά.
Αν είναι υπερτονισμένη, θα πρέπει να αυξήσουμε το μήκος της χορδής ξεβιδώνοντας την ανάλογη βίδα πίσω από την γέφυρα, μετακινώντας το βαγονάκι προς τα πίσω.
Επαναλαμβάνουμε την εργασία αυτή για όλες τις χορδές, ελέγχοντας συνεχώς με το κουρδιστήρι μέχρι να έχουμε την καλύτερη δυνατή ταύτιση, ανάμεσα στην ανοικτή νότα και σε αυτή στο δωδέκατο τάστο.
Tips!
Η ιδανική ταύτιση είναι κάτι που δεν μπορεί εύκολα να συμβεί, ιδίως σε όργανα χαμηλής ποιότητας, όμως μπορούμε να φέρουμε το όργανο σ’ ένα ικανοποιητικό επίπεδο.
Να επαναλάβουμε ότι υπάρχουν δάφορα είδη σε γέφυρες που κάνουν ακόμη και σε ζεύγη χορδών την ρύμιση ή ότι κάθε κατασκευστής φαντάστηκε! Αν δεν είστε σίγουροι manual ή mail!
Καλή προσπάθεια λοιπόν κι αν έχετε απορίες ή χρειάζεστε βοήθεια επικοινωνήστε μαζί μας.
